Διαθέτει μια πληθώρα θρύλων, που όλοι μαζί συγκροτούν το λαβύρινθο μιας «μυστικής» πόλης, η οποία κρύβεται περίτεχνα πίσω από την καθημερινή, πουδραρισμένη όψη της Θεσσαλονίκης. Σχεδόν οι πάντες γνωρίζουν για το περιβόητο «στοιχειωμένο σπίτι», που βρίσκεται στην οδό Βασιλίσσης Όλγας 263, και τους θρύλους που το ζώνουν.
Λίγοι ωστόσο γνωρίζουν για τα παράξενα κομβικά μνημεία και «τόπους δύναμης» της Θεσσαλονίκης.
Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν οι μυστηριώδεις Κήποι του Πασά, ένα μνημείο του οθωμανικού τεκτονισμού, που βρίθει από περίεργα σύμβολα και θεωρείται κομβικό γεωμαγνητικό σημείο από τους οπαδούς της Ιερής Γεωγραφίας.
Στην άνω πόλη ξεχωρίζει η «μυστική» πλατεία Τερψιθέας, όπου βρίσκεται ο τουρμπές (μαυσωλείο) του Μουσά Μπαμπα. Κυκλοφορεί η φήμη ότι είναι στοιχειωμένος από το φάντασμα του δερβίση φύλακα του τεκέ. Είναι πάντως ένα μέρος με ισχυρή σούφικη ενέργεια, κάτι που διαισθάνεται όποιος έχει ανοικτές τις «κεραίες» του.
Ένα άλλο παράξενο μνημείο της Θεσσαλονίκης είναι και η λεγόμενη «στήλη των όφεων», που βρίσκεται στο πεζοδρόμιο έξω από τον υποσταθμό της ΔΕΗ στην Αγίου Δημητρίου. Είναι το μοναδικό όρθιο ελληνιστικό μνημείο της πόλης και ο θρύλος λέει ότι προκαλούσε τα φίδια. Κάποτε στην περίοδο της τουρκοκρατίας η περιοχή γύρω της γέμισε από φίδια και απαιτήθηκε η παρέμβαση ενός εξορκιστή χότζα για να τα απομακρύνουν...
Και τι να πει κανείς για την εκπληκτική ηχητική της Ροτόντας, που μοιάζει μ’ ένα αρχαίο μεγαφωνικό σύστημα με «έκο θριαμβικό»; Πρέπει να ακούσετε ένα περιστέρι να φτερουγίζει μέσα της. Μοιάζει σαν το πέταγμα αγγέλου. Μήπως γι’ αυτό λεγόταν η Ροτόντα και «Ναός των Αγίων Αγγέλων»;
Στην οδό Λαγκαδά υπάρχει το συμμαχικό νεκροταφείο του Ζέϊτενλικ, που φιλοξενεί 22.000 κρανία στρατιωτών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κυρίως Σέρβων. Πρόκειται για τον ιερότερο τόπο προσκυνήματος των Σέρβων στον ελλαδικό χώρο. Ακόμη και σήμερα το επισκέπτονται χιλιάδες Σέρβοι, που πολέμησαν στα πεδία των μαχών στη Βοσνία και στο Κόσοβο, προσπαθώντας να εντοπίσουν τα οστά των παππούδων τους που σκοτώθηκαν στο Μακεδονικό Μέτωπο. Στην ιερή γεωγραφία των Σέρβων το Ζέϊτενλικ θεωρείται κομβικό σημείο, που δείχνει το δρόμο της θυσίας...
Αλλά ακόμη και τα πεζοδρόμια της πόλης κρύβουν τα δικά τους μυστικά. Πρόκειται για καπάκια υπονόμων με παράξενα σύμβολα. Ποιος μπορεί ν’ αποκρυπτογραφήσει αυτές τις «αστικές σημαδούρες», που ίσως σχετίζονται με τη χαρτογράφηση των ενεργειακών δικτύων και των τελλουρικών ρευμάτων; Ίσως ακόμη τα καπάκια αυτά να οδηγούν απλά σ’ ένα υπόγειο δίκτυο στοών, έναν ανήλιαγο κόσμο προσιτό μονάχα σ’ ελάχιστους τολμηρούς.
Ένας σκοτεινός κόσμος κάτω από την πόλη
Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη των κάστρων, των πύργων, των βυζαντινών εκκλησιών, των αρχαίων ερειπίων, των νεκροταφείων και των υπόγειων στοών. Κάτω από τα πόδια μας υπάρχει μια υπόγεια Θεσσαλονίκη, που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Κάποτε αυτή η υπόγεια Θεσσαλονίκη ήταν ένα αρκετά πολυσύχναστο μέρος, ενώ σήμερα σώζονται μόνον κάποια μεμονωμένα τμήματα της. Και δεν μιλάμε απλά για κρύπτες, όπως εκείνη στα υπόγεια του Αγίου Δημητρίου ή η κρύπτη του Μακεδονικού Αγώνα κάτω από τη Μητρόπολη. Μιλάμε για ένα καλά οργανωμένο δίκτυο στοών, που ανάγεται στην ελληνιστική εποχή.
Ο πύργος των φυλακών του Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ)
Αρχικά υπήρχαν δύο στρατιωτικές σήραγγες, η Φαρδιά και η Στενή που διέτρεχαν την πόλη. Η Στενή σήραγγα (1,7 μέτρα πλάτος και 2 μέτρα ύψος) ξεκινούσε από το λιμάνι, διέτρεχε λοξά τα τείχη, περνώντας κοντά από την εκκλησία των Δώδεκα Αποστόλων και κατέληγε στο σημερινό Επταπύργιο. Η Στενή ξεκινούσε μέσα από τα τείχη, δεξιά από την αριστερή «Πορτάρα», περνούσε κάτω από το Διοικητήριο και κατέληγε στα θαλάσσια στόμια των πύργων του Τοπ Χανέ. Αυτές τις ελληνιστικές στρατιωτικές σήραγγες επέκτειναν αργότερα οι Ρωμαίοι.
Την περίοδο της Pax Romana οι στρατιωτικές σήραγγες περιέπεσαν σε αχρηστία. Η ύπαρξη τους όμως παρακίνησε τους πρώτους Χριστιανούς να δημιουργήσουν ένα παράλληλο δίκτυο κατακομβών, που χρησιμοποιούνταν ως τόποι θρησκευτικής λατρείας και μυστικής συνάθροισης. Οι κατακόμβες αυτές συνέδεαν τους πρωτοχριστιανικούς ναούς μ’ ένα λαβυρινθώδες δίκτυο στοών και κατακομβών, που το ξεπερνούσε μονάχα εκείνο της Ρώμης. Ακόμη και σήμερα σώζονται κάποια τμήματά του. Στο δάπεδο του Όσιου Δαβίδ υπάρχει μια καταπακτή, που οδηγεί σ’ αυτόν τον υπόγειο κόσμο...
Τις σήραγγες τις χρησιμοποιούσαν και οι βυζαντινοί Αυτοκράτορες για τις «υπερκόσμιες» εμφανίσεις τους: ενώ το πλήθος τους έβλεπε κατά τη διάρκεια της λειτουργίας στον Άγιο Δημήτριο, ξαφνικά, χωρίς να φύγουν από εκεί, εκείνοι εμφανίζονταν στην Αγία Σοφία! Υπήρχε επίσης και η λεγόμενη Στοά των Κάστρων, που διέτρεχε τα τείχη από το Λευκό Πύργο ως το Επταπύργιο και χωρούσε ολόκληρη άμαξα. Τμήμα αυτής της Στοάς σώζεται μέσα στο σούπερ μάρκετ Μερκάτο στην Ιπποδρομίου.
Τον 19ο αιώνα κατασκευάστηκε από «λαγουμτζήδες» η τελευταία υπόγεια σήραγγα στη Θεσσαλονίκη, για να διευκολύνει τη διαφυγή ανθρώπων, κρυφά από τον έλεγχο των πυλών. Βρισκόταν στην Άνω Πόλη, ξεκινούσε από ένα σπίτι μέσα από τα τείχη και έβγαινε σ’ έναν οίκο ανοχής έξω από τα τείχη! Τα «διόδια» ήταν δύο λίρες!
Τι να σώζεται άραγε από αυτό τον υπόγειο κόσμο της Θεσσαλονίκης; Μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σώζονταν αρκετά τμήματα των υπόγειων στοών. Ορισμένα χρησιμοποιούνταν ως καταφύγια για τους βομβαρδισμούς, ενώ κάποια άλλα ήταν μια ατραξιόν για τολμηρούς τουρίστες, που έντρομοι άκουγαν κάτω από την Εγνατία τον ήχο του διερχόμενου τραμ, που έμοιαζε σαν κεραυνός!
Η εργολαβική επέλαση των δεκαετιών του 1950 και του 1960 μείωσε δραματικά τις υπόγειες στοές της πόλης μας, αλλά δεν τις εξαφάνισε. Η κατασκευή του Μετρό είναι σίγουρο ότι θα μας φέρει προ εκπλήξεων...
strangehellas.blogspot.com
